Tre Lục Trúc thường được gọi là tre Đài Loan, khi cây măng nhú lên khỏi mặt đất cần phải đào lên ngay, phần dưới còn 6 mắt có thể tiếp tục phát triển thành 6 cây măng khác, do đó được người ta gọi là măng Lục Trúc. Loại măng này được chế biến thành nhiều món như luộc, nộm, xào, lẩu... nước luộc măng có vị ngọt thanh, không bị đắng hay he như các loại măng khác, chính vì thế măng Lục Trúc rất được thị trường ưa chuộng.
Đi tiên phong trồng măng Lục Trúc trên địa bàn
Trên nửa quả đồi rộng hơn 2ha thuộc xóm Cây Thị, xã Cây Thị, gia đình anh Lâm Xuân Quang đã cải tạo theo kiểu ruộng bậc thang rồi trồng hơn 4.000 khóm tre Lục Trúc. Anh đã phân chia từng khu vực khác nhau khu để trồng măng, khu thì để nhân giống.
Anh Quang chia sẻ, trong một lần đi Đài Loan du lịch, anh Quang đã được người ta giới thiệu cho sản phẩm măng đóng gói bán trong các siêu thị, cửa hàng. Anh hỏi thăm thì được biết đó là măng Lục Trúc, từ đó anh đã có ý định đưa cây trồng này về trồng ở quê hương.
Năm 2014, anh Quang đã rủ thêm một người bạn của mình triển khai mô hình trồng tre Lục Trúc và đã đặt gần 300 cây giống về để thử nghiệm. Anh Quang nghĩ, trồng tre Lục Trúc cũng đơn giản giống như nhiều loại tre bản địa, thế nhưng, chỉ sau một thời gian ngắn thì 300 cây tre đều bị chết sạch.
Lúc đó, anh quyết tâm phải thực hiện bằng được mô hình này, do đó, anh đã sang Đài Loan và ăn ở tại một gia đình bên đó trong 3 tháng để học hỏi kỹ thuật trồng măng. Sau khi đi học xong, anh đã mua 100 cây giống để mang về trồng và lúc đó anh đã gặt hái được thành công.
Sau một thời gian trồng cây, loại tre Lục Trúc phát triển tốt, sản lượng tốt, giá trị kinh tế cao. Đến năm 2017, anh đã quyết định mở rộng diện tích để trồng tre trên quy mô lớn.
Vào tháng 3/2022, anh Quang đã quyết định thành lập HTX Nông sản Vạn Lộc với 12 thành viên trồng tre Lục Trúc với diện tích rộng 6ha.
Hiện tại, cứ 1ha tre Lục Trúc trồng 3 năm trở lên của HTX thì sẽ thu hoạch được khoảng 15-17 tấn măng/năm, giá bán tại chỗ trung bình 25 nghìn đồng/kg. Mỗi năm HTX còn cung cấp 10-15 nghìn cây giống cho thị trường. Vào tháng 4/2023, HTX đã được Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên giải ngân số tiền 1 tỷ đồng từ quỹ hỗ trợ nông dân để 12 hộ nông dân vay vốn mở rộng sản xuất.
Cho đến nay, toàn bộ diện tích trồng tre Lục Trúc của HTX đều được chăm sóc theo phương pháp hữu cơ, sản phẩm cũng đã được chứng nhận VietGAP và chứng nhận mã số vùng trồng.
Phát triển sản phẩm chủ lực của HTX
Hiện tại, HTX có 7 sản phẩm chính được chế biến từ măng tre Lục Trúc bao gồm măng tươi cả vỏ, măng tươi đã qua sơ chế, măng hấp chín cả vỏ, măng hấp chín bóc vỏ, măng ớt, măng chua ngọt.
Trong đó, sản phẩm măng chua ngọt được coi là sản phẩm chủ lực đặc trưng của HTX, được rất nhiều khách hàng ưa chuộng. Sản phẩm này đã được Hội Nông dân huyện Đồng Hỷ lựa chọn để tham gia vào chương trình bình chọn sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên lần 6 vào năm 2023.
Anh Quang chia sẻ, toàn bộ quá trình chế biến và sản xuất sản phẩm măng chua ngọt của HTX đều do chính tay anh mày mò, nghiên cứu cách làm. Anh vừa làm vừa rút kinh nghiệm dần, có những mẻ măng bị hỏng khiến anh phải chịu thiệt hại lớn. Thế nhưng, anh vẫn không nản lòng mà vẫn quyết tâm thử nghiệm cho đến khi gặt hái được thành công.
Để chế biến món măng chua ngọt mất rất nhiều thời gian, đòi hỏi phải có sự tỉ mỉ, kỹ càng. Phải lựa chọn cây măng vừa phải không quá già mà cũng không quá non. Sau khi lấy măng tươi về thì sẽ lột vỏ, làm sạch và cho lên bếp luộc hoặc hấp chín cả cây măng.
Sau đó, đun một nồi nước sôi rồi cho măng vào đó để ủ chua. Tùy theo tình hình thời tiết mà lựa chọn thời gian ủ măng sao cho phù hợp. Trong điều kiện thời tiết nắng nóng thì chỉ cần ủ từ 4-5 ngày, nếu trời lạnh thì sẽ ủ trong vòng 10-12 ngày.
Khi thử măng thấy độ chua vừa phải sẽ vớt măng ra rồi thái con chì, bước tiếp theo là đưa măng vào chảo trên bếp cùng đường, mắm, muối, mì, bột ớt trong vòng 30 phút để cho gia vị thấm và ngấm đều vào từng thớ măng.
Sau đó thì bắc chảo xuống và dùng tỏi tươi, ớt tươi đã xảy nhỏ, phi thơm rồi trộn đều với nhau. Bước tiếp theo là tiếp tục ủ trong thời gian 3 tiếng đồng hồ. Khi nguyên liệu đã được hoàn thành thì sẽ đóng gói sản phẩm và bảo quản trong điều kiện nhiệt độ 3-5 độ C, sản phẩm măng muối chua sẽ được sử dụng trong vòng 15-17 ngày.
Sản phẩm măng Lục Trúc chua ngọt đã đưa ra thị trường được 3 năm. Hiện trên thị trường HTX Nông sản Vạn Lộc là đơn vị duy nhất sản xuất sản phẩm măng Lục Trúc chua ngọt. Sản phẩm này hiện đang được bán với giá sỉ 120.000-130.000 đồng/kg, giá bán lẻ khoảng 160.000 đồng/kg. Tuy nhiên, sản phẩm măng chua ngọt của HTX chủ yếu được bán lẻ vì không đủ số lượng lớn để phân phối cho các đơn vị.
Năm 2022, HTX đã bán ra hơn 40 tấn măng đã qua sơ, chế biến, trong đó có khoảng 3 tấn măng chua ngọt, mang về cho HTX lợi nhuận gần 800 triệu đồng.
"Trong thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục trồng thêm tre Lục Trúc, trong quá trình đó sẽ áp dụng thêm khoa học kỹ thuật và công nghệ cao trong quá trình trồng tre. HTX định hướng sẽ xây dựng nhà máy chế biến các sản phẩm từ măng, dần hướng khách hàng đến với các sản phẩm chế biến chuyên sâu để phục vụ thị trường xuất khẩu", anh Quang chia sẻ.
Nhân rộng mô hình trồng măng tre Lục Trúc
Nhờ hiệu quả kinh tế cao mà nhiều HTX khác cũng như người dân địa phương muốn chuyển đổi sang trồng loại cây này, nhờ đó mà có được cuộc sống ổn định.
Anh Man Văn Tiến, ngụ tại thị trấn Trại Cau (Đồng Hỷ) chia sẻ, hiện tại, gia đình anh có 200 gốc măng Lục Trúc đang trong giai đoạn thu hoạch. Mỗi ngày gia đình anh thu hoạch được 10-20kg. Sau khi trừ đi các loại chi phí thì mỗi tháng thu lãi được hơn 10 triệu đồng, hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với các loại cây trồng khác.
Anh Trần Văn Nhàn ngụ tại Trại Cau chia sẻ, anh đã trồng thử nghiệm tre Lục Trúc trên diện tích 0,5ha. Giờ đây, mỗi vu gia đình anh có thể thu hái được 30-40kg măng. Anh bán măng ngay tại địa phương và một số nhà hàng gần đó. Mỗi tháng anh thu lãi được khoảng 18 triệu đồng.
Ngoài ra, còn có HTX Đồng Tâm, tại xã Tràng Xá (Võ Nhai) đã chuyển một phần diện tích trồng bưởi sang trồng măng tre Lục Trúc.
Theo đánh giá của Trung tâm khuyến nông tỉnh Thái Nguyên, măng tre Lục Trúc sinh trưởng và phát triển hợp với đồng đất Trại Cau. Bà con có thể tận dụng diện tích đất đồi, soi bãi, đất ven sông, ven suối để trồng, giúp bà con nâng cao thu nhập đồng thời cung cấp cho người tiêu dùng thực phẩm sạch.
Một số địa phương cũng lựa chọn đưa măng Lục Trúc vào trồng ở một số vùng đất trống trồng để phát triển kinh tế. Măng Lục Trúc có khả năng tạo sinh khối nhanh, dễ tạo ra nguồn giống, giữ đất tốt, có khả năng chắn gió, giúp phát tuy tác dụng phòng hộ.
Chính vì thế, việc phát triển mô hình ứng dụng kỹ thuật trồng tre Lục Trúc chính là mô hình nông lâm kết hợp, giúp bà con nông dân có thêm sinh kế để ổn định cuộc sống.
Bên cạnh 12 hộ thành viên, HTX Nông sản Vạn Lộc còn liên kết với nông dân của 18 tỉnh thành trên cả nước để trồng tre Lục Trúc. HTX cũng nhận bao tiêu đầu ra cho sản phẩm của bà con, đi cùng với đó là giám sát chặt chẽ quy trình sản xuất và đầu vào của sản phẩm.
Bên cạnh lợi thế thì việc phát triển măng tre Lục Trúc còn gặp phải không ít khó khăn. Giám đốc HTX Nông sản Lục Trúc cho biết, hiện tại, khó khăn lớn nhất của HTX chính là nguồn vốn để phát triển sản xuất. Do đó, anh mong rằng trong thời gian tới HTX sẽ được các cấp, ban ngành tạo điều kiện để hỗ trợ nguồn vốn ưu đãi, giúp bà con nông dân mở rộng diện tích trồng tre, đảm bảo công ăn việc làm, từ đó giúp bà con nâng cao thu nhập, giảm đói nghèo.
Theo VnBusiness
