Một sáng tháng 11, bếp ăn tại cơ sở sản xuất cá mòi kho Thái Tín (xã Kiến Quốc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng) đỏ lửa. 20 nồi cá mòi đặt trên bếp than tổ ong, thơm lừng ngõ xóm. Bên ngoài, những mẻ cá mòi còn tươi rói chở về từ bến cá được chủ cơ sở đón nhận, phân loại trước khi tiến hành sơ chế, chế biến. Trong khi đó, ở phòng đóng gói, 2 nữ công nhân thoăn thoắt đóng, bọc, dán nhãn hàng trăm hộp cá, chuẩn bị giao cho khách hàng từ Cần Thơ.
Kể về cơ duyên với cá mòi kho, anh Nguyễn Sỹ Thắng – chủ cơ sở Thái Tín cho hay, thời thanh niên, anh Thắng làm đầu bếp cho một số nhà hàng ở huyện Kiến Thụy. Trong thực đơn của hầu hết nhà hàng đều có món cá mòi kho, ăn cùng cơm trắng, canh cua cà. Thực khách không chỉ tấm tắc khen ngon, mà ai nấy đều mua mang về làm quà biếu.
Kỳ công biến món ăn dân dã thành đặc sản “tốn cơm” Hải Phòng.
Cá mòi được tuyển chọn kĩ càng, tươi sống, được rửa sạch, bỏ mang, bỏ ruột, tẩm ướp gia vị. Ảnh: Mai Dung
Đến năm 2010, bố mẹ anh Thắng hay đau yếu, vợ anh lại mới sinh con, anh Thắng quyết định nghỉ việc ở nhà hàng. Thời gian đầu để kiếm thu nhập trang trải cuộc sống, vợ chồng anh kho cá mòi, chở từng nồi lên thành phố nhờ người quen bán giúp. Tiếng lành đồn xa, công việc kinh doanh thuận lợi nên anh Thắng quyết định mở rộng sản xuất theo hướng chuyên nghiệp nhưng vẫn giữ nguyên 12 bước sơ chế, chế biến thủ công để bảo đảm hương vị đặc trưng cá mòi kho của quê hương.
Mỗi ngày, gia đình anh Thắng kho hơn 1 tạ cá mòi, sản lượng mỗi năm 25-30 tấn.
Theo anh Thắng, cá mòi hằng ngày cơ sở nhập về đều là cá mòi tươi. Hơn 10 nguyên liệu kho cùng cá mòi cũng phải bảo đảm là nguyên liệu sạch như chuối xanh, riềng, chay, ớt… Chay kho cùng cá phải là chay nếp, được thái, ngâm, phơi khô thủ công để tạo độ chua, thơm đặc trưng cho món ăn này. Cá được kho nồi gang, đun dưới bếp than tổ ong liên tục 12 tiếng để bảo đảm cá mềm xương nhưng vẫn chắc thịt, không tanh, không vỡ...
Cá mòi sau khi kho phải có màu vàng nâu óng, thịt cá chắc, xương mềm tan... Ảnh: Mai Dung
Đưa thương hiệu cá mòi kho Kiến Thụy vươn xa
Được biết, mỗi ngày, gia đình anh Thắng kho hơn 1 tạ cá mòi, sản lượng mỗi năm 25-30 tấn. Tất cả sản phẩm đều làm theo đơn đặt hàng từ khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước, nhiều nhất là TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Quảng Ninh… Năm 2021, sản phẩm cá mòi kho của gia đình anh đạt chứng nhận OCOP 3 sao.
Ngoài cơ sở của anh Thắng, huyện Kiến Thụy hiện có nhiều cơ sở sản xuất đặc sản cá mòi kho, đáp ứng nhu cầu thực khách trong và ngoài thành phố. Trong đó có sản phẩm cá mòi kho Làng chài của Cơ sở chế biến Làng Chài, xã Đại Hà; cá mòi kho của công ty TNHH thực phẩm Sovi… cùng đạt sản phẩm OCOP 4 sao. Không chỉ phát triển kinh tế, làm giàu nhờ đặc sản quê hương, các cơ sở tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương với thu nhập khoảng 10 triệu đồng/tháng.
Kỳ công biến món ăn dân dã thành đặc sản “tốn cơm” Hải Phòng.
Cơ sở cá mòi kho Thái Tín hiện tạo việc làm cho 10 lao động địa phương với mức thu nhập trung bình 12 triệu đồng/tháng.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kiến Thụy, dự kiến đến năm 2025, mỗi địa phương trên địa bàn huyện có ít nhất 1 sản phẩm OCOP; đến năm 2030, xây dựng ít nhất 1 sản phẩm OCOP nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch… Riêng sản phẩm cá mòi kho, địa phương đưa vào danh mục những sản phẩm đặc sản quê hương cần tập trung phát triển. Hiện, các cơ sở đều nỗ lực mở rộng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm ra các tỉnh thành, đưa thương hiệu cá mòi kho Kiến Thụy đến gần hơn nữa với thực khách bốn phương.
Sản phẩm cá mòi kho được huyện Kiến Thụy đưa vào danh mục những sản phẩm đặc sản quê hương cần tập trung phát triển.