Sài Thị Bích Huế: Giám đốc HTX Quang Tom và bước tiến rượu Tam Hoa lên men

Huyện Bắc Hà chính là thủ phủ mận tam hoa Lào Cai nói riêng và Tây Bắc nói chung với diện tích rộng đến 500ha, trong đó có khoảng 350ha đang thu hoạch ổn định với sản lượng hơn 3.000 tấn quả/năm

Mận tam hoa giúp bà con xóa đói giảm nghèo

Vùng thượng huyện Bắc Hà nằm ở độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, khí hậu quanh năm mát mẻ. Nhờ đó mà cây mận tam hoa rất thích hợp với điều kiện nơi này. Trường phòng NN&PTNT huyện Bắc Hà, ông Nguyễn Xuân Giang cho biết, mận Tam hoa được trồng chủ yếu tại các xã Na Hối, Tà Chải, Thải Giàng Phố, Lầu Thí Ngài, Bản Phố và thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà.

Giống mận tam hoa có năng suất cao, là loại cây số ăn quả mang lại hiệu quả số một trên địa bàn, cũng là cây trồng chủ lực giúp bà con nông dân vùng cao huyện Bắc Hà xóa đói, giảm nghèo.

Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Thải Giàng Phố chia sẻ, chị em phụ nữ ở xã đã nắm bắt nhanh chóng nhu cầu thị trường cũng như hiểu được thế mạnh của mận Tam Hoa nên đã đầu tư để phát triển loài cây đặc sản này. Qua thời gian trồng và chăm sóc, các chị em cũng rút ra nhiều kinh nghiệm, nhờ đó mà chất lượng quả mận ngày càng cao.

Một cụ bà người dân tộc Phù Là cho biết, có thể do thiên nhiên ưu đãi nên mận ở nơi đây có 3 lớp là lớp phấn trắng, lớp vỏ rồi với đến lớp thịt, chính vì thế cái tên mận Tam Hoa đã ra đời.

Cũng theo chia sẻ của ông Nguyễn Xuân Giang, dù nơi đây được thiên nhiên ưu đãi nhưng trải qua gần nửa thế kỷ khai thác thì những ưu điểm vốn có của giống mận này đang dần mai một vì ảnh hưởng của nhiều yếu tố bên ngoài như biến đổi khí hậu, điều kiện canh tác, đô thị hóa, đồng thời giá trị gia tăng vẫn còn thấp. 

Giống mận này bắt đầu chín từ đầu tháng 5 và chín rộ vào đầu tháng 6. Tuy nhiên, trong 1 năm chỉ thu hoạch được 1 mùa mận trong khoảng 2 tháng chủ yếu là dạng quả tươi. Hơn nữa, giống mận này mỏng, dễ dập, vỡ nên khó vận chuyển đi xa.

Chính vì thế, việc đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm từ mận Tam Hoa sẽ giúp nâng cao giá trị gia tăng cho loài cây đặc sản này. Nhận thấy điều đó nên chị Sài Thị Bích Huế đã quyết định đứng ra thu mua mận của bà con để tiến hành chế biến sâu.

Chị Huế đã dành thời gian nghiên cứu và chế biến ra nhiều sản phẩm từ quả mận Tam Hoa như mận Tam Hoa sấy dẻo, mận khô, rượu mận tam hoa, đồng thời tiến hành xây dựng các sản phẩm OCOP, giúp nâng tầm giá trị cho nông sản Bắc Hà.

Giúp mận Tam Hoa gia tăng giá trị

Để đưa quả mận Tam Hoa đi xa hơn nữa thì tháng 6/2021 chị Huế đã đứng lên thành lập hợp tác xã Quang Tom với 7 thành viên. Đến cuối năm 2023, HTX Quang Tom đã thành công xây dựng sản phẩm mận Tam Hoa sấy dẻo đạt OCOP 3 sao, giúp sản phẩm phổ biến hơn trên thị trường và được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. 

Chị Sài Thị Bích Huế chia sẻ, ngoài sản phẩm mận tươi thì mận Tam Hoa sấy dẻo sẽ giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn, giúp cho hoa quả Bắc Hà đến được với nhiều người hơn. 

Chị Huế cũng tiết lộ, chị sinh ra và lớn lên, được học hành tử tế đều nhờ cây mận. Khi đó, cứ sau mỗi mùa hái mận là chị lại được bố mẹ mua cho quần áo, giày dép mới. Những năm mận ra trái sai, quả to thì được giá còn không thì giá thấp, bà con không hái kịp thì mận rụng đầy gốc rất lãng phí. Chính vì thế, chị đã nghĩ phải tìm cách chế biến mận thành sản phẩm khác, để tận dụng được những quả đó giúp bà con nâng cao thu nhập.

HTX chế biến được khoảng 50 tấn quả tươi mỗi mùa. 1kg quả mận tươi làm được khoảng 250g mận sấy dẻo. Từ mận tươi bán xô với giá 10 nghìn đồng/kg thì giờ đây giá trị đã tăng lên thành 60 nghìn đồng. Quả mận tươi sẽ được khía rồi đưa đi ngâm nước, xào đường và gừng để thành mứt. 

Thời điểm năm 2022, chị Huế đã tiếp tục đầu tư và nghiên cứu phương pháp chế biến rượu từ quả mận lên men. Mọi hoạt động sản xuất của HTX đều thực hiện đúng quy trình an toàn, đảm bảo chất lượng vệ sinh. Sản phẩm rượu tam hoa lên men được HTX bán với mức giá hợp lý, đồng thời cũng đang tham gia vào giai đoạn đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh. 

Cần hỗ trợ nhiều hơn mới có thể đưa quả mận đi xa

Trong đợt xếp hạng lần 2 sản phẩm OCOP năm 2022 của tỉnh Lào Cai thì HTX có 2 sản phẩm được công nhận đạt 3 sao là rượu tam hoa lên men và chè shan tuyết cổ thụ. Trong đó, sản phẩm rượu mận tam hoa lên men đã được công nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm của Sở Công Thương Lào Cai, ngoài ra sản phẩm còn được dán tem, nhãn đầy đủ.

"Sản phẩm rượu mận tam hoa lên men thơm ngon, có giá phù hợp nên được nhiều người tiêu dùng đón nhận", chị Huế chia sẻ. 

Tuy nhiên, nếu muốn phát triển lớn mạnh hơn nữa thì hiện tại HTX Quang Tom vẫn chưa đủ nguồn lực, còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất. Ngoài ra, thị trường tiêu thụ cũng là vấn đề cần quan tâm bởi nếu muốn tiến hành mở rộng sản xuất thì đầu ra rất quan trọng.

Chị Sài Thị Bích Huế cho biết: "Hiện tại HTX cần được hỗ trợ về thị trường để có thể phát triển mạnh mẽ hơn đồng thời cần được hỗ trợ về nguồn vốn để mở rộng sản xuất. Ngoài việc chủ động tìm kiếm thị trường tiêu thụ thì các sản phẩm của HTX đã và đang góp phần đưa mận Tam Hoa Bắc Hà đến với ngày càng nhiều người tiêu dùng trong cả nước".

Theo VnBusiness